26 listopada 2021 /FP | Family News Service
Obrady soboru sprzyjały nawiązaniu kontaktów przez biskupów polskich i niemieckich, w tym kardynałów Wyszyńskiego i Juliusza Döpfnera, arcybiskupa Monachium i Fryzyngi. Obaj kardynałowie dość często się spotykali chociażby podczas wspólnych prac w Sekretariacie extra ordinem. Efektem wielu rozmów i kontaktów było wspólne wystąpienie obu episkopatów do papieża Pawła VI o beatyfikację ojca Maksymiliana Kolbego.
Od 1964 roku w Rzymie odbywały się nieoficjalne polsko-niemieckie spotkania biskupów w sprawie orędzia. Kardynał Wyszyński zaangażował się w przygotowanie listu i rozpoczęcie dialogu z Kościołem niemieckim prawdopodobnie z dwu powodów: religijno-moralnego oraz polityczno-kościelnego. Prymas doszedł do wniosku, że gdyby udało mu się przekonać biskupów niemieckich do uznania granicy na Odrze i Nysie, wówczas miałby nowy argument w rozmowach z Watykanem w sprawie utworzenia na Ziemiach Zachodnich i Północnych stałych diecezji. Co więcej, ewentualna zmiana postawy polityków niemieckich pod wpływem działań biskupów i rozpoczęcie dialogu polsko-niemieckiego byłyby ogromnym sukcesem Kościoła w Polsce, który w ten sposób wzmocniłby swoją pozycję wobec władz PRL (A. Dudek, R. Gryz, Komuniści i Kościół w Polsce, Kraków 2006, s. 217-218).
W połowie września 1965 roku kardynał Wyszyński oraz kardynał Döpfner powołali dwa nieformalne zespoły: polski i niemiecki (według innych źródeł był jeden zespół, polsko-niemiecki), które omawiały najważniejsze tezy orędzia dotyczące wielowiekowego sąsiedztwa i wpływów kulturowych obu narodów. Spotkania zespołów dawały polskim hierarchom nadzieję, że odpowiedź na list będzie wyrażona w podobnym duchu do niego (zob. A. Stempin, W potrzasku polityki, Kraków 2006; P. Madajczyk, Na drodze do pojednania. Na drodze do pojednania : wokół orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku, Warszawa 1994; R. Żurek, „Wymiana listów między episkopatami Polski i Niemiec w 1965 roku”, w: Pojednanie i polityka, red. F. Boll, Warszawa 2010). Nie jest wykluczone, że powstanie orędzia i odpowiedź niemieckiego Episkopatu mógł zainspirować sam papież Paweł VI. W każdym razie Stolica Apostolska była szczegółowo informowana o przygotowaniach do wymiany listów. 15 listopada 1965 roku Paweł VI otrzymał ostateczny projekt polskiego listu (A. Grajewski, „List założycielski Europy”, Wprost, 9 X 2005, nr 40; tenże, „Dialog ponad murem. List biskupów polskich w kontekście polityki wschodniej Watykanu”, w: Pojednanie i polityka, dz.cyt., s. 113, 119-121; „W cieniu Watykanu, Moskwy i Bonn”, z historykiem Andrzejem Grajewskim rozmawia Marek Zając, Tygodnik Powszechny, 13 XI 2005, nr 46).
Family News Service / Marian Piotr Romaniuk
Fundusz Patriotyczny