26 listopada 2021 /FP | Family News Service
Instytut Prymasowski Stefana Kardynała Wyszyńskiego
W latach 60. kardynał Wyszyński podjął rozpoczęte na watykańskim forum przez prymasa Augusta Hlonda starania o utworzenie stałej organizacji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Już od pierwszych lat pasterzowania Kościołowi w Polsce spotykał się z zarządcami diecezji na Ziemiach Odzyskanych, wizytował wielokrotnie parafie i dekanaty nawet na obrzeżach diecezji zachodnich. Wreszcie bronił diecezji zachodnich i północnych przed atakami działaczy partii komunistycznej, którzy wielokrotnie piętnowali bezradność Księdza Prymasa, jeśli chodzi o uregulowanie statusu prawnego diecezji na Ziemiach Zachodnich i Północnych.
Tymczasem warunkiem regulacji prawnych było przede wszystkim podpisanie między stroną polską i niemiecką stosownych układów, normujących jednoznacznie przebieg granicy między państwami. Dopiero podpisanie takiego układu umożliwiłoby stworzenie warunków do rozmów na ten temat z odpowiednimi dykasteriami Stolicy Apostolskiej. Na odpowiedź Ojca Świętego Pawła VI nie trzeba było długo czekać. Niedługo po ratyfikacji i wejściu w życie układu między PRL i RFN papież wydał w dniu 26 czerwca 1972 roku bullę Episkoporum Poloniae coetus, regulującą ostatecznie stosunki kościelne na tym terenie pod względem kanonicznym.
Bulla papieska uregulowała ostatecznie strukturę Kościoła katolickiego na tych terenach. Granice nowych diecezji zachodnich i północnych wytyczono ściśle według przebiegu granic Polski, tak jak to stanowił układ polsko-niemiecki. Odtąd metropolia wrocławska obejmowała – obok archidiecezji wrocławskiej – nowo utworzone diecezje w Gorzowie Wielkopolskim i Opolu. Do metropolii gnieźnieńskiej włączone zostały nowo utworzone diecezje szczecińsko-kamieńska i koszalińsko-kołobrzeska (wydzielone z ordynariatu gorzowskiego), diecezja gdańska, (podległa w sposób bezpośredni Stolicy Apostolskiej). Pozostała diecezja warmińska weszła do warszawskiej prowincji kościelnej. Tak więc długo oczekiwana normalizacja i stabilizacja pracy Kościoła na Ziemiach Zachodnich i Północnych przyczyniła się do zreorganizowania aż w 85 procentach struktury metropolitalnej obszaru Polski, pod względem terytorialnym zostały również zmniejszone poszczególne diecezje. I tak obok archidiecezji wrocławskiej liczącej w 1972 roku prawie trzy miliony mieszkańców, istniała diecezja gdańska z 620 tysiącami wiernych.
Decyzje Ojca Świętego stały się impulsem do dalszych reorganizacji – zwłaszcza na Pomorzu Zachodnim, w Koszalinie i Szczecinie, gdzie trzeba było od podstaw organizować instytucje życia diecezjalnego. Niezwłocznie też przystąpiono do tworzenia nowej sieci dekanalnej i placówek duszpasterskich. W dość krótkim czasie ośrodki kościelne nad Odrą, zwłaszcza Wrocław i Opole stały się znaczącymi centrami myśli teologicznej i duszpasterskiej.
Family News Service / Marian Piotr Romaniuk
Fundusz Patriotyczny